Dosije

U potrazi za izgubljenim smislom evropskog humanizma

Predrag Živković, Nikšić

Sumiranjem medijskih izvještaja i misaonih refleskija posvećenih sirijskoj krizi, poslužiće ovom rukopisu da u prvi plan istakne izgubljeni smisao evropskog humanizma, na koji se i pozivaju zvaničnici onih članica koji čine jezgro evropskog kotla. Da budemo precizniji, preko najvažnijih fenomenoloških doprinosa, razmotrićemo migracione procese koji poslednjih mjeseci poprimaju jedno simplifikovano uobličavanje, potiskujući tako one istine koje prožimaju  i oblikuju živote mnogih koji su napustili svoja ognjišta. Jasno je, da je riječ o izbjeglicama koje hrle u zagrljaj, ili bolje reći tragaju za licem one Evrope, koja više nije vlasna da opravda razloge svog postojanja.

Oslobođeni pretencioznog zahvata koji podrazumjeva detaljan statistički i demografski izvještaj migracija, izložićemo se ukratko našem zdravorazumskom objašnjenju koje čovjeka ne svodi na puku kvantofrenu deskripciju, već u njemu vidi nešto više od matematičkih epistema. Bez obzira što se u našem zapisu naziru Fukoovi anticipativni nalazi, koji su ukazivali na disciplinovanje modernog čovjeka, ipak okosnicu ovog teksta čini pretresanje idejne uravnoteženosti moderne Evrope, a možda je i bolje reći savrmene civilizacije. Podupirući tezu, da se “masovni vagabundi” (čitaj izbjeglice) moraju podvrgnuti instrumentalizaciji i masovnoj persuaziji njihove svijesti (servilnost prema zahtjevima Imperije), evropski zvaničnici ubjedljivo svjedoče i sugerišu na oduzimanje autoriteta i mogućnosti upitanosti njihovog identitetskog pripadanja svojoj izvornoj matici.

Starateljski habitus, koji je decenijama egzistirao u misaonim narativima razvijenih zemalja Zapadne Evrope, prerastao je u jezik liberalnog totalitarizma. Iako, ovo zapažanje za savremene pobornike liberalnog mita nema svoje pribježište u liberalno-demokratskom poretku, vlasni smo reći da je žargon liberalizma postao samo “izgužvana” misao koja resurse svoga postojanja traži u osporavanju tradicionalnih kanona. Na putu otkrića tematske zamisli, ukazaćemo na istisnutu pomisao da nije mogućno govoriti o humanizmu Evropske unije. Zašto? Upravo zbog toga, što se u antropološkim oglašavanjima Zapadne Evrope gubi smisao postojanja Drugog, odnosno opravdana je teza odricanja od svega što je imalo predznak spoznaje sebe u drugome, odnosno, jasna je terminološka higijena koja pledira na vododjelnicu kultura.

Potvrđeno je, da je Karavađov Narcis, koji je svoju jezičku tjelesnost dobio u Bodrijarovim zapisima, danas u eri  “tržišnog humanizma”, nagovjestio i poslužio imperijalnim silama da ispred samodovoljnosti svoga lika u globalnom ogledalu, postave bedem za one koji će biti zatočenici sopstevnih uvjerenja u dobrobit zapadnih ideala. Pomjeranje konfrontiranih žarišta, uslovilo je masovni egzodus iz središta Nesvjesnog, tobože u mirna središta i validinu svjesnost evropskog tla. Pokazalo se da to Nesvjesno (čitaj militarne i paravojne teororističke formacije koje egzistiraju na prostoru Sirije i njenog okruženja), i te kako imaju svoja razumna htjenja, što na neki način golicavo provocira one ustaljene topike mišljenja egopsihologije, a u ovom slučaju jednog geostrateškog habitusa. Svakodnevne drame na području Sirije vlasno su otklonile one dileme o infamanskim napadima terorističkih grupa, koje se vode nekim drevnim i arhaičnim motivima svoje vjere. Reklo bi se, da je riječ o nekakvom autističnom doživljaju, atrofiranom i na kraju nesposobnom da dođe do praga Razuma kojim se vodi zapadna civilizacija.

Svjesni da naš zapis poprima karakter aporije, vlasni smo reći da tip svijesti koji gravitira i određuje habitus militanata, čije se aktivnosti kandiduju za naslovne stranice svjestkih magazine, umnogome odstupa od njihove neorganizovanosti ili jezikom pshihoanalize rečeno, nekontrolisanim probojima Nesvjesnog. Zbog toga njihova politička doktrina se ne može svesti na puki fundamentalizam, nego i na svjesno kontrolisane staze njihovih djelanja, kao i šahovsko pomjerenje u pravcu osvajanja vitalnih interesa njihovih “lutkara”. Kontrolisanje geopolitičkih polja velike šahovske table, dovelo je imperijalne sile u načelno povlačenje poteza “En passant”. Sirija, Ukrajina, kao idruga mnogobrojna žarišta na geopolitičkoj mapi, poslužili su za provjeru spremnosti i prisebnosti geopolitičkih velemajstora. A šta je sa izbjeglicama? Sasvim je opravdana sumnja da se među njima kriju i potencijalni militanti i opravdana su mišljenja da služe kao ekonomski embargo za pojedine članice koje ne pripadaju vladajućoj garniture Evropske unije, za koje vlada stav da je njihovo mišljenje pozvano samo kada im se uruči pozivnica za afterparty.

Sve u svemu, njihov položaj nas podsjeća na ahasversku potragu za svojim identitetom, vječitim lutanjem, koje je u ovom slučaju nasilno nametnutu kako bi se pokazala divinizacija prema jednom drugom božanstvu, mamonizmu i onom kome je pročišćen put u liberalnoj misli; jasno je da je riječ o božanstvu tržišta, koje nastaje na osovinama nafte i krvi! Da li je umjesno zapitati se, da li je njihovo naseljavanje ovih prostora, i konačno ishodište i pronalaženje drugog lica humanizma, ili samo put za povampirene metode koje su primjenjivane i u vrijeme nacizma, i tada eufemistički nazvanoj civilizovanoj Evropi, čiji projekti su i doveli do masovnih egzodusa i getoizacije naroda i slobodarske svijesti. Mjere Evropske unije, podsjećaju na uskladišteno vrijeme represija, čiji totalitarizam i opsjeda izbjegličke kolone, pa uzimajući u obzir evroposku histeriju, bolje i razumijemo Kafku  i ovaj nametnuti “Proces”. A regionalne periferije, da bi “razgibale” svoje utrnule ingerencije, svakodnevnim prepucavanjima, oslikavaju dozirane nestašluke, koje im dopušta Imperija. Na samom kraju, pozvaćemo se na riječi Aleksisa Ciprasa, koji je u ranijim uporištima svojih ubjeđenja, isticao da su pobornici neoliberalnog mita, moderni talibani, koji, sugestivno ćemo dodati, oduzimaju nade i snove svima koji se ne povinuju pravilima savremene Zapadne Imperije! A odgovor za rješavanje ove krize,možda se nalazi u “božijoj ruci”, koja je na ovim prostorima oličena u liku Novaka Đokovića, a koja je prkosno i stamenito rekla “NE” (iliti This is Sparta!) demijurgu moderne kolonizacije, koji kida niti one istinske i duhovne igre!

Autor je doktorand sociologije na Filozofskom fakultetu u Nikšiću