Dosije

Mišljenje

"OXI" i/ili uzaludan poziv za korijenitu promjenu anestezirane Evrope

Predrag Živković, Nikšić

U ovom epistolarnom zapisu, napravićemo kratak osvrt na konzistentan stav grčkog naroda, koji je na nedavno održanom referendum jasno rekao “ne” (oxi), onom paroksizmu i atmosferi preživljavanja koju je nametnula Evropska unija. Posebno ćemo naglasiti ona polja apsorpcije društvene klime, koja je bar imaginativno, ako ne i formalno,  upućivala na izgubljeni legitimitet proklamovane liberalne demokratije, koja je u mnogome izmijenila antička načela, supstituišući ih, inaugurisanim aksiomima “slobode”. Ispostaviće se, posebno u poslednja dva vijeka njene tradicije, da je ta sloboda često prerastala u dozreli stupanj totalitarnog brendiranja. Totalitarizam je suptilno ovjerio svoje postojanje u liberalno-demokratskim društvima, dobivši čak i “zapažen broj stranica” u publikacijama koje su glorifikovale autoritet njegovih tvoraca. Da budemo precizniji, riječ je o aspektima tretiranja ideje liberalizma, koja je rehabilitovala svaki poriv, koji je svojim performansom “ugroženosti”, obezbjeđivao puku pastišizaciju njene evolucije.

Da se primjetiti, da su i ”oci” liberalizma, s dozom (ne)trezvene redukcije, umnogome odstupili od antičkih vrlina i pozivali na društveni napor, da se liberalizam prihvati kao diskretna religija sa anticipativnom emancipacijom svih slojeva društva. Međutim, u tom zavodljivom narativu, za “opjevanog” čovjeka kao nosioca liberalne ideje, neće biti mjesta.  Poznato je, da je gnoseološka žiža liberalizma pohranjena u „tvorevinama“ raciocentrizma, koji je vremenom postao stožerni poriv i opravdavajući aksiom zloupotrebe totalitarne svijesti.  Stoga je i sasvim razložno naše foku­siranje na unutrašnju tragediju i jezovita prelamanja čovjekovog ambijenta, koje je i prouzrokovala liberalna hegemonija.[1] Paradigma otvorenog društva i faustovska pogodba s postmodernom usplahirenošću, postaće nametnuti i poželjni obrazac Zapada. To će i dovesti do stanja susreta s poslednjim čovjekom i “proklamovanom klasikom” kraja istorije!

Ovdje ćemo napraviti kratak predah, i vratiti se predmetnoj ponudi. Pa šta bre hoće ti Grci! Zašto se bar jednom ne uguši taj bunt koji provocira paralisanu Evropu!? Zašto ne prihvatiti udobno robovanje u nakalemljenim matricama neoliberalizma? I šta na kraju, hoće taj Cipras i njegova Siriza; za koja prava se bore, kad je već odavno proglašen “brodolom ljevice”!? [2] Zar je primjerno nervirati prvu heroinu disciplinovane Evrope? Zašto se Grci ne ugledaju na ostale balkanske konture i filijale globalnog imperijalizma, koje su omaškom nazvane državama, a koje dosledno primjenjuju bontone ponašanja u kulturnoj sredini te iste Imperije? Grčko stilizovano “ne” (oxi), ekspresivno je obišlo svijet i podsticajno uticalo na “redakcije” onih pokreta, koji se ne mire s fatumom koji nameću neoliberalni proroci. Brižno krilo regionalnog establišmenta, nije sačekalo rezultate referenduma, pa je unaprijed stigmatizovalo ponašanje Ciprasa i potenciranja na plebiscitarno oglašavanje.

U tim političkim egzibicijama, vidjeli su šansu za konsolidaciju sopstevnih redova,zbog tobože, suskcesivnog prenošenja krize na njihovo tle. Ali potajno, svi ponaosob su poželjeli da bar na kratko budu dio ili peron te slobodarske retorike, jer živjeti u okovima nametnute dužničke krize i dužničkog ponašanja nije lako. Uslovljeni zapadnim laboratorijskim testovima “obojenih revolucija”, opredijelili su se za “grejs period” vladavine, koja će im donijeti određene deputate. Pa zar to i nije bacanje rukavice u lice onim dežurnim letargičarima, koji se gnušaju gesla da je u politici sve dozvoljeno, i da je moral treminološka nepoznanica, a samim tim i funkcionalno neupotrebljiv idiom u društvu postmoderne. Pacifističke ideje koje plasiraju, izmiču prosuđivanju ponajviše stoga što na njih bitno utiču vulernabilno vlastoljublje i stranačko koristoljublje. U apsurdnoj zbilji, politički protagonisti „mašu zastavama evropskih boja“.Lako se može zaključiti, da je teško stići do lavirinta Evrope, a kamoli iz njega izaći. Ako je galantni Zevs za oduzetu nevinost, darovao Evropu nakitom i kopljem, šta vrednije naši politički prvaci mogu ponuditi Evropi.Mogu da se pohvale da su spavali u starom hotelu “Evropa, ali ne i s Evropom”.

Redovno servisiranje kreditnim tranšama od MMF-a i njemu srodnih institucija koje služe za masovne devastacije privreda, samo je cijena dogovora koji mora da se ispoštuje ako se planira ostati na “dužem raspustu” i izbjeći prava i dužnosti koje imaju prema svom narodu.  Istini za volju, mora se priznati da je grčki refendum nametnuo idejne i ideološke zamke Ciprasovoj vladi. Još nije u potpunosti iskorijenjen relikt da se ostane u evrozoni, a isto tako, ne više u kontekstu solilokvijuma, jasno i glasovito “OXI” bilo je “DA” onim alternativama, koje nude drukčije političke, ekonomske, kulturne i geopolitičke ishode. Naravno, riječ je o evroazijskom konceptu, odnosno bliskoj saradnji sa Rusijom i Kinom. Iznenada je Grčka postala važan partner zapadnom hegemonu. Njenim eventualnim gubitkom došlo bi do novog geopolitičkog prekonfigurisanja snaga na svjetskoj šahovskoj tabli, odnosno tom arhetipskom neprijatelju (Rusiji), obezbijedila bi se strateška transverzala koja bi povezala i reflektovala njena kretanja po mediteranskom pojasu. Iako trenutni pregovori Sirize i evropskih kreditora, ne idu na ruku grčkom narodu, ipak im se mora priznati, da je njihov glas doživljen kao vapajuća potreba za korijenitom promjenom anestezirane Evrope i stvaranju novog ambijenta koji će sabrati humanije derivate i vrijednosti življenja.

Autor je doktorand sociologije na Filozofskom fakultetu u Nikšiću

[1] Pogledati: Simić, Ž. (2006), Preobražaj totalitarne svesti,Beograd: Kulturno-prosvetna zajednica Beograda.

[2] Pojam preuzimamo od  L.Kolakovskog