Dosije

Mišljenje

Autoportret liberalne distopije

Predrag Živković, Nikšić

U strukturi ovog zapisa posebno mjesto pripada momentu geopolitičkog oblikovanja svijeta i svjetskim tendencijama i trendovima u XX i XXI vijeku. Konture geopolitičkih procesâ, dati su posredno preko odsječenih opisa zapadne imperije koja je raspadom Jaltinskog sistema, to jest dvopolarnog modela, uspostavila unipolarnu spiralu odnosa i moći. Kao nova paradigma vremena, ustoličena je (neo)liberalna doktrina, koja se javlja kao sekularna teodiceja. Ono što čitalac do ovog trenutka naslućuje, u završnom dijelu ovog zapisa se i ostvaruje. Kakve zapanjujuće posledice mogu da izazovu ideološke zablude ovakvog tipa, najbolje nagovještavaju zemlje bivšeg socijalističkog sistema, koje su votirane idejom progresa, hrlile u „zagrljaj globalnom suživotu“.

Odgovor na zateknuta pitanja, možemo potražiti i kod junaka Zločina i kazne, koji se našao u lavirintu duhovnih i sekularnih idejâ, koje su tražile svoje mjesto na ulicama Sankt-Peterburga. Peterburg je, prema ukazima Aleksandra Dugina, predstavljao raskrsnicu i lament nad onim što je nekada predstavljala carska Rusija, a istovremeno nagovještavao dolazak revolucionarnog talasa sa zapada. Iako, revolucionarno nastrojen, Raskoljnikov je osjećao pulsacije onih himerâ, koje su bile plod novonastalih ideologijâ, odnosno proroštva ruske revolucije. To je podstaklo autora (Dostojevskog), da hronološki pregled ruske istorije smjesti u fazu prije počinjenog ubistva i nakon izvršenog čina. Interregnum je predviđen bio za kontepmlativne trenutke – kako je moglo biti.

Odbivši od sebe eshatologiju, čovjek ovog podneblja, postao je član farisejskog društva, tačnije njegov revnosni stradalnik i mazohistički recipijent kapitalističkih grimasa. Pitanje koje se nakon ovih humanistički intoniranih teza može nametnuti nekom tradicionalno nastrojenom misliocu jeste, da li je moguće očekivati novu kartu globalizma i političke geografije od one koja je „zacrtana“ od strane zapadnog imperija? A ta Imperija oličava centar odakle se prenose kako ekonomske i vojne tako i kognitivne i aksiološke paradigme globalne informacije.Smisao priključenosti (čitaj umreženosti) je u činjenici prenosa doziranog progresivnog poleta. Postmodernizam je na prostorima bivših jugoslovenskih republika u svojoj funkciji bio izrazito ulatrakolonijalan. On je kako zapaža ruski filosof Aleksandar Dugin, na prostorima postsocijalističkih država, širio „telos“ Zapada. Tradicija je tako u globalnom spektaklu postala persiflažni materijal postmoderne. Globalizacija je postala moderna laboratorija i Prokrustova posteljica na kojoj se isprobavaju promjene u ljudskoj prirodi.A Evropa ta „uobražena stara dama“ civilizovano podležući Americi u nastojanju da kao kukavičje jaje podmetne doziranu demokratiju, „vazdušnom kapanjom“ prevaspitava i reorganizuje konzervativne sisteme.

Čovjek ove duhovne hemisfere ne samo da ne može da nađe smisao svog bitisanja u toj „desaidovskoj orgiji globalizma“, odnosno orijentire vrijednosti, već je neophodno da se zapita da li da uđe u tu lutajuću regatu tanatološkog Zapada. Da li je svijet došao do tačke bifurkacije, to jest do oblikovanja budućnosti u dva pravca? Da li se treba prilagoditi strani koja propagira jednopolarni svijet s bezuslovnom i neograničenom dominacijom SAD, koju propagiraju i naši politički „prvaci“,indoktrinisani i nadahnuti liberalnim vizijama „briselskih babica“,  ili se priključiti drugoj varijanti svjetskog razvoja koju  naše političke elite amnestiraju, a koja se odnosi na višepolarni svijet, a čije polove predstavlja Evroazija, islamski svijet, tihookeanski i japansko-kineski kondominijum, i u perspektivi, transsaharska Afrika[1]? Koliko je neosnovana i neodrživa prva teza, najbolje svjedoči usavršavanje baštinjenih totalitarnih rezultata, iskustava i instrumentarija od strane beskrupulozno vladajućeg vojno-ekonomskog pritiska od strane SAD i njenih satelita. Tako su SAD po svim parametrima potvrdile ulogu onoga što je od modernog doba gravitiralo kao stadijum ideološke realizacije novog vida totalitarizacije svijeta.Kad se tako projektuje svjetski poredak, javlja se prijetnja ne samo nacionalnim kulturama, religijama i etnosima, već prije svega prijetnja čovjeku.

Službeni zadatak liberalne doktrine jeste ogoljeni pojedinac, atomizovan i otuđen od svoje podsvjesti, kulture i psihe. Da li je aksiološki i afirmativni izlaz i prosperitet sadržan u evroazijskom konceptu? Za gore pomenutog geopolitičara A. Dugina, evroazijstvo je antiglobalizam i izvjesna pozitivna filosofija. To je globalni revolucionarni koncept koji u ovom vijeku obavlja funkciju socijal-revolucionarnih pokreta prošlog vijeka, koji u potpunosti odbacuje hibridni atlantski sistem vrijednosti.Ta integracija starog svijeta, zasnovana je na ozakonjavanju vrijednosnog sistema istorije i kulture, gdje je prirodno sučeljeno vještačkom, kulturno – civilizacijskom. U svojih sedam etapa, evroazijstvo predstavlja novu, konceptualnu i semantičku polivalentsnost tog termina, zaključiće Dugin. Zar u prospektima sjeverno-atlantske alijanse i njenim akcijama u uspostavljanju satelita (poslednji je svakako u Ukrajini) koji otvoreno propagiraju antiruski i antipravolsavni kurs, ne provijava geslo i geopolitički aksiom koji je zacrtao Helford Makinder, „da onaj ko kontroliše Evroaziju, kontroliše čitav svijet.“ Srazmjerno, dakle, opasnosti koju u sebi nosi zapadna imperija i njen uokvireni instrumentarijum NATO, vjerovatno je to i najteža totalitarna evolucija. Snažna Rusija, u vizuri pravoslavnog lagera, obnavlja  novi istorijski format i pravoslavni stožer za integraciju. Uzevši u obzir novu paradigmu, objašnjenja i geopolitičke procese,i naše iskustvo sa Zapadom (sjetiti se 1999.g.), potrebno je pružiti šansu novoj političkoj filosofiji evroazijstvu, koja je u potpunosti suprotna dosadašnjim svjetonazorima, jer ona je glosolalija narodâ, kultura i tradicija (A. Dugin).

Autor je doktorand sociologije na Filozofskom fakultetu u Nikšiću

[1] pogledati Aleksandar Dugin, Osnove Evroazije