Kultura

Poslednji pozdrav za Džejmsa Gandolfinija

Autor: Marko Tanasković

Mihael Roskam, The Drop

Svaki put kada se pojavi film sa poslednjom, oproštajnom ulogom nekog dragog, nedavno preminulog glumca, po pravilu nas obuzimaju ambivalentna i pomešana osećanja. Postoje, sa jedne strane, radost i zadovoljstvo zbog prilike da još jednom uživamo u neponovljivom talentu i pojavi našeg ljubimca, ali i s druge, nemala doza sete zbog svesti da su tih sat i po ili dva filmske radnje samo uvod u neizbežan i konačan rastanak koji sledi sa odjavnom špicom. Takav je nedavno bio slučaj sa zanimljivim hladnoratovskim špijunskim trilerom A most wanted man, u kome je poslednju ulogu odigrao pokojni Oskarovac Filip Sejmur Hofman, a takav je, možda još i više, slučaj sa krimi dramom The Drop, jer se u njoj od publike oprašta veliki Džejms Gandolfini. Ovaj korpulentni glumac markantne pojave i vrlo rafiniranog izražajnog aparata preminuo je iznenada od srčanog udara tokom posete filmskom festivalu u Rimu pre godinu i po dana, a njegova prerana smrt šokirala je Holivud i rastužila obožavaoce širom sveta. Gandolfini je svakako bio jedan od globalno najvoljenijih američkih glumaca , iako nikada nije osvojio Oskara i nije po glumačkim dometima bio ravan gorepomenutom Hofmanu, pre svega zahvaljujući legendarnoj ulozi mafijaškog šefa Tonija Soprana u kultnoj televizijskoj seriji Sopranovi, koja je po mnogim izborima i anketama proglašavana za najbolju dramsku seriju svih vremena. Pored maestralnog rada na televiziji, Gandolfini je ostvario i zapaženu karijeru na velikom platnu, igrajući uglavnom grubijane mekog srca u filmovima poput Istinske romanse, Meksikanca i Čoveka koji nije bio tamo, gde je dolazila do izražaja njegova jedinstvena kombinacija preteće pojave i retke inteligencije, šarma i skrivene ranjivosti.

U The Drop-u Gandolfini igra rođaka Marva, gazdu popularnog bruklinskog bara čiji su pravi vlasnici čečenski kriminalci i koji služi kao jedan od punktova za isporuku i preuzimanje prljavog novca koji svakodnevno kruži gradom. Sam Marv isto iza sebe ima kriminalnu prošlost i slavne dane kada je bio strah i trepet u kraju, ali su ga poslovne greške i loši potezi doveli u ponižavajuću situaciju da radi za tuđe gazde u baru koji i dalje nosi njegovo ime. U baru pored njega radi i njegov rođak Bob (Tom Hardi), tih, povučen i religiozan momak iz kraja, koji Marvu pomaže u vođenju šanka, ali i u svim nezakonitim delatnostima koje se odvijaju iza paravana ugostiteljskog objekta. Nakon jedne oružane pljačke, Marvova i Bobova svakodnevna rutina biće uzdrmana, a stvari se dodatno komplikuju kada u priču uđu jedna prestrašena devojka, jedno napušteno i prebijeno kuče i njegov bivši, manijakalni vlasnik, što će dovesti do neizbežnih sukoba i razotkrivanja mračnih tajni iz prošlosti lokalne zajednice.

The Drop je inače snimljen po literarnom predlošku i scenariju Denisa Lihejna, autora po čijim su bestseler knjigama nastali mračni i atmosferični filmovi poput Istvudove Mistična reka i Skorsezeovog Zatvorenog ostrvo, dok je u rediteljsku stolicu uskočio Belgijanac Mihael Roskam, koji je skrenuo pažnju na sebe filmom Bikova glava (2011), nominovanim za Oskara za najbolji strani film, a ovo mu je prvi veliki posao preko bare. U skadu sa svojim korenima, Roskam unosi svež, evropski senzibilitet u tretman američkog kriminalnog miljea, pomalo na tragu američkih urbanih krimića iz sedamdesetih, a pomalo i po uzoru na Vozača (2011) danskog režisera Nikolasa Vindinga Refna, iako je daleko uzdržaniji i manje estetizovan po pitanju prikazivanja i fetišizacije fimskog nasilja. Takođe, The Drop se na određenom nivou može čitati i kao razglednica iz američkog i pre svega njujorškog podzemlja, u kome sveži došljaci poput Čečena, Ukrajinaca, Rusa i Šiptara potiskuju i preuzimaju nezakonite poslove od tradicionalnih i etabliranih italijanskih i irskih mafijaških grupa i porodica, baš kao što filmski reditelji iz Evrope poput Roskama ili Refna preuzimaju unosne angažmane od svojih umornih i potrošenih američkih kolega. To ovaj film čini višestruko zanimljivim, jer, uz solidnu krimi priču, autentičnu mačo atmosferu i vrhunska glumačka ostvarenja, nudi i pronicljiv komentar na temu američkog melting pot kapitalizma u kome divlji i surovi uvek oteraju one pitome (ili barem malo manje divlje) da bi, bez previše talasanja i uz prihvatanje američkih vrednosti, zauzeli svoje mesto u piramidi moći i nastavili da obrću prljavi kapital. Ipak, sve i da vas takva pozadinska dimenzija i sociološko tumačenje uopšte ne zanimaju, nemojte nikako propustiti priliku da pogledate The Drop i provedete barem još sat i po vremena filmskog druženja sa velikim šmekerom i glumčinom Džejmsom Gandolfinijem.